Falsche Freunde

Het is 1982. Het jaar dat ik mijn diploma verpleegkunde A haalde en vervolgens met een vriendin naar Duitsland vertrok om er te werken als verpleegkundige in een ziekenhuis in Frankfurt.
Een hele onderneming, al heb ik dat destijds niet zo ervaren. Ik was jong en naïef en vertrouwde blindelings op mijn intuïtie. beren op de weg waren er niet. Een vijf als eindcijfer voor Duits op mijn eindexamenlijst was voor mij geen reden mij ongerust te maken over de taal.
En dat was ook niet nodig, zo bleek. Eenmaal in Duitsland begreep ik de mensen beter dan tijdens de luistertoetsen op school. Ik heb nooit enig idee gehad waar die over gingen. Eén van de redenen waarom ik met een vijf ben geëindigd.

In het begin waren we natuurljk enorm aan het stuntelen, want begrijpen is één ding, iets terugzeggen wel wat gecompliceerder. Maar niets zo leerzaam als fouten maken. Zo wees een vriendelijke patient mij op het fiet dat ik de woorden 'ab' en 'seit' door elkaar haalde. 'Ab' gebruik je in de toekomst, 'seit' in het verleden. Nooit meer fout gedaan.
Ook gebruikte ik regelmatig de constructie 'Ich bin angefangen' (ik ben begonnen), totdat een collega mij er op wees dat het 'Ich habe angefangen' moest zijn.
Het grappige is dat de rariteit er af gaat als je het dagelijks gebruikt en het 'Ich bin angefangen' allengs een rariteit wordt.

In de Duitse taal zitten heel veel 'falsche Freunde'. Woorden die lijken op het Nederlands, maar een totaal andere betekenis hebben. 
Zo zat ik met collega's op een zwoele zomeravond te genieten van een Apfelwein op een terras.
Nietsvermoedend zei ik: "So ein herrlicher, schwuler Abend", waarop iedereen tot mijn verbazing in lachen uitbarstte. Wat bleek? 'Schwul' is 'gay' en 'schwül' is zwoel.
Dus naast die 'falsche Freunde' heb je ook nog eens te maken met die verdomde Umlaut!
Een klein leestekentje, maar grote gevolgen als je hem verkeerd plaatst.

Maar een taal is meer dan alleen maar woordjes en zinnetjes vertalen en op de juiste manier inzetten en achter elkaar plakken. Een taal kent ook vaste uitdrukkingen, uitspraken, spreekwoorden en gezegdes. En ook hierin zitten 'falsche Freunde'.
Een vrouwelijke patient was geopereerd aan haar knie en klaagde: "Schwester, ich habe so Schmerzen im Kreuz". Ik pijnigde mijn hersenen. Had ik ergens iets gleerd dat pijn in je kruis een complicatie van een knieoperatie kan zijn? Nee, dus restte mij niets anders dan de bedoelde plek te inspecteren. Toch niet helemaal gerust en engiszins gegeneerd sloeg ik de deken terug en boog mij naar voren.
"Schwester, was machen Sie denn jetzt?", reageerde de patiente geschokt!
Vanaf dit punt laat mijn geheugen mij in de steek. Ik heb echt geen idee hoe ik mij uit deze situatie heb gered.
Maar de betekenis van 'Kreuzschmerzen' staat sindsdien in mijn geheugen gegrift: lage rugpijn!


Reacties

Populaire posts