Dag moeder, vaarwel!

Je was geen gemakkelijke vrouw. Niet makkelijk voor jezelf, voor je man, voor ons en ook niet voor je omgeving. De hoge verwachtingen die je had ten aanzien van ons en je omgeving, maakten dat je vaak teleurgesteld werd. En dat uitte zich in een hoop commentaar en gemopper. Maar als je iemand mocht, had je een geweldige vriendin en collega aan je en was je een fantastische gastvrouw.

Je had altijd iets in huis voor bij de koffie. Want stel dat er onverwacht bezoek kwam, dan moest je ze toch iets lekkers kunnen aanbieden! Zo hoorde dat vond jij.

Je hebt het mij niet kunnen meegeven: Als bij ons onverwacht bezoek komt, is het lekkers al lang op.

Ik herinner mij de verjaardagen van jou en pa, met familie en vrienden. Niet omdat je die zo leuk vond, maar omdat dat zo hoorde. De mannen aan de ene kant, de vrouwen aan de andere. In het midden van de salontafel een glas met sigaretten en verscheidene asbakken. Aan het einde van de avond een kamer vol walm, waarvan we de volgende ochtend nog plezier hadden.

Maar…. tot in de puntjes voorbereid. Dat was aan jou wel besteed. De hapjes en het gebak stonden ’s middags al klaar: augurken met een plakje boterhamworst, een asperge met een plakje ham, plakjes gekookte worst of leverworst, blokjes kaas, gevulde eieren, toastjes met smeersels en kaas.

De taarten bakte je altijd zelf: monchou en cointreau. Maar ook je appeltaart en cakes waren heerlijk. Mochten wij meehelpen? Nee. Wel hielden we het bakproces nauwlettend in de gaten, want er kwam een moment dat we de gardes van de mixer mochten aflikken en het resterende deeg uit de beslagkom lepelen. Jammie!! Ik vind het nog steeds lekker!

Wat je heel goed kon maken was gestoofde paling, heerlijk met gebakken krieltjes en sla. Ik kan me nog herinneren dat ik een keer naar de markt werd gestuurd om verse paling te kopen. Daar had ik helemaal geen zin in, want die paling krioelde nog in de zak en daar gruwde ik van. Maar ik moest. Eenmaal op de markt aangekomen koos ik de bak waarin de paling zo dood als een pier leek en nam daar een pond van mee. Geen gekrioel, het viel reuze mee. Thuis bleek waarom: ik had gerookte paling meegenomen. Gelukkig kon je er om lachen, maar ik moest wel terug om ze om te ruilen voor de verse paling.

Ook dat stoere heb je me niet mee kunnen geven: Ik kan nog steeds geen hele vis met kop op mijn bord zien liggen, laat staan zelf fileren. Maar het leuke is ma, dat je een kleinkind hebt die dat stoere van jou dan wel weer heeft.

De zorg voor groen heb je me ook niet kunnen meegeven. De vensterbanken stonden bij jou altijd vol met weelderige groene planten die almaar groter werden. Bij mij worden ze alleen maar kleiner.

Wat je me wel hebt meegegeven zijn je doorzettingsvermogen en discipline. Weliswaar op heel andere vaardigheden dan dat jij ze inzette, maar toch….Het zijn fijne eigenschappen in deze woelige wereld.

Naast je goede-gastvrouw-eigenschappen, je bak- en kookkunsten, je organisatietalent en je vermogen ons de juiste (christelijke) normen en waarden mee te geven, had je ook een andere kant, één die ik nooit heb begrepen: de manier waarop je reageerde als ik je enthousiast iets vertelde om je deelgenoot te maken van mijn leven. De keuzes die ik maakte, leuke voorvallen over je kleinkinderen, vakanties, het kopen van een huis, verhuizen, een andere baan…….je eerste reactie was altijd negatief. En vaak vanuit de gedachte: Wat levert het mij op! Je kwetste me ermee, je gaf me het gevoel nooit aan jouw verwachtingen te kunnen voldoen. De ongevraagde adviezen waarmee je me te pas en te onpas om de oren sloeg en die niet bij me pasten, gaven me het gevoel dat je niet echt naar me keek en je me niet kende. Jouw leven draaide vooral om hoe het hoorde en daar voldeed ik regelmatig niet aan. Om mijzelf te beschermen ging ik steeds minder met je delen. Het zette ook een stempel op onze bezoekjes en telefoontjes.

Je was op je best als je volop in de belangstelling stond. Zo herinner ik me nog dat je in het ziekenhuis lag voor een baarmoederoperatie en iedereen je nadien complimenteerde dat je je zo goed herstelde. Stralend en als een koningin lag je in het ziekenhuisbed, met de grootste praatjes van de kamer. Je kamergenootje, een ex-collega van mij, zei tegen me: “Annet, wat heb jij een leuke moeder.” Even was ik van mijn stuk, ik herkende je er totaal niet in. Later corrigeerde ik haar in gedachten: je bent een leuke vrouw, maar geen leuke moeder. Ik heb wel eens geprobeerd je duidelijk te maken wat die kant van jouw persoonlijkheid met mij deed, maar toen je om een voorbeeld van een kwetsende opmerking vroeg, was je enige reactie: “Dan ben jij wel heel erg gevoelig!”

De laatste twee jaar van aftakeling en dementie gaan we maar vergeten. We hadden een goed huis voor je gevonden waar je liefdevol werd verzorgd. En gelukkig werd je milder en vriendelijker en kon je het goed vinden met de medewerkers. En hoe pijnlijk het misschien ook klinkt, jouw dementie was helend voor mij. Je kon me niet meer kwetsen. Je was blij met de bezoekjes en de wandelingen die we maakten.

Een paar dagen voor je overlijden had je nog één helder moment. Je sliep veel en gaf pijn aan bij de verzorging. Ik probeerde nog één keer contact met je te maken alvorens naar huis te rijden. Je deed je ogen open, keek me aan en zei: “Hi lieverd.” Het zijn je laatste woorden aan mij gericht.

Vier dagen later, op vrijdag 13 oktober ben je op de leeftijd van 91 jaar rustig, in het bijzijn van je zoon, uit het leven weggegleden. Zoals Richard in zijn toespraak op je afscheidsbijeenkomst heel mooi verwoordde: “Ik ben bij jou begonnen en jij bent bij mij geëindigd.”

Als laatste van het gezin waar jij uit komt en als laatste lid van de familie Kruidhof komt nu een einde aan een tijdperk. Wij nemen het stokje over. En weet je wat zo bijzonder is? Er is ook een einde gekomen aan de negatieve herinneringen. De pijn is weg en de herinneringen die ik zo kon ophoesten toen je nog leefde worden overgenomen door de mooie: jouw geboortedorp Ossenzijl met het huisje van oma, jouw moeder en later van je broer en schoonzus, de weekenden in Ootmarsum met de familie Kruidhof, de zondagen in de Oldemeijer bij Ommen, het nieuwjaarsconcert van het Overijssels Philharmonisch Orkest waarvoor we, om kaartjes te bemachtigen, uren in de rij en de kou moesten staan, de kampeervakanties, de jaarlijks terugkerende korte vakanties op Texel nadat pa was overleden, jij als een koningin op de elektrische fiets door de duinen, ik er puffend achteraan.

Ma, ik hoop voor je dat je laatste verwachting wel uitkomt: dat je bent waar je hoopte naartoe te gaan en wat ook op jullie grafsteen staat: veilig in Jezus armen.